Güvercin beslemek, İslam dininde hayvan sevgisinin bir yansıması olarak görülebilmekle birlikte, belirli şartlara ve niyetlere bağlı olarak hükmü değişebilen bir konudur. Tek başına güvercin beslemek günah olmasa da, bu eylemin kişiyi ibadetlerinden ve sorumluluklarından alıkoyması, komşulara zarar vermesi veya kumar gibi haram fiillere alet edilmesi durumunda günah haline gelebilir. Bu yazıda, güvercin beslemenin fıkhi boyutunu, hangi durumlarda caiz, hangi durumlarda ise haram olduğunu delilleriyle açıklayacağız.
Güvercin Beslemenin Günah Olduğu veya Haram Kılındığı Durumlar
İslam alimleri, güvercin beslemenin belirli koşullar altında mekruh (dine aykırı, çirkin) veya haram (kesin olarak yasak) olabileceği konusunda hemfikirdir. Bu durumlar, eylemin kendisinden çok, ortaya çıkardığı olumsuz sonuçlardan kaynaklanır.
1. İbadetleri ve Sorumlulukları İhmal Ettirmesi
Bir kişinin güvercinlerle uğraşarak vaktini boşa harcaması, namaz gibi farz ibadetlerini geciktirmesi veya terk etmesi, ailesine ve işine karşı olan sorumluluklarını aksatması, bu eylemi haram kılar. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) bu konudaki uyarısı çok nettir.
Ebû Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) bir güvercinin peşinden giden bir adam görmüş ve şöyle buyurmuştur: “Şeytan, şeytaneyi (dişi bir şeytanı) kovalıyor.” (Kaynak: Ebu Davud, Edeb, 55; İbn Mace, Edeb, 26)
İslam alimleri bu hadisi, güvercinin kendisinin değil, onunla oynayarak Allah’ı anmaktan ve ibadetten gafil kalmanın yerildiği şeklinde yorumlamışlardır. Kişiyi Allah’a karşı görevlerinden alıkoyan her türlü oyun ve eğlence (lehviyyât) dinimizde yasaklanmıştır.
2. Kumar ve Bahis Amacı Gütmek
Güvercinleri yarıştırmak ve bu yarışlar üzerinden para kazanmak veya kaybetmek, İslam’ın kesin olarak yasakladığı kumar kapsamına girer. “Kuşbazlık” olarak da bilinen bu tür faaliyetler, haksız kazanca yol açtığı için haramdır.
3. Komşulara ve Çevreye Eziyet Vermesi
Beslenen güvercinlerin komşuların evlerini, balkonlarını veya eşyalarını kirletmesi, gürültü yaparak rahatsızlık vermesi, ekinlerine zarar vermesi gibi durumlar kul hakkı ihlaline girer. Dinimiz, komşuya eziyet vermeyi büyük günahlardan saymıştır. Bu nedenle, komşuların rızası olmadan ve onlara zarar verecek şekilde güvercin beslemek caiz değildir.
4. Başkalarının Mahremiyetini İhlal Etmesi
Güvercinleri uçururken başkalarının evlerinin çatılarına veya mahrem alanlarına bakmak, insanların özel hayatını izlemek de haramdır. Güvercin beslemek, bu tür bir günaha alet edilmemelidir.
Güvercin Beslemenin Caiz (Mubah) Olduğu Durumlar
Yukarıda sayılan olumsuz şartlar oluşmadığı takdirde, güvercin beslemek dinen caizdir.
- Hayvan Sevgisi ve Hobi: Herhangi bir maddi beklenti olmadan, sadece hobi olarak veya hayvan sevgisiyle, onların bakımını üstlenerek güvercin beslemekte bir sakınca yoktur.
- İbadetlere Engel Olmaması: Kişinin ibadetlerini ve günlük sorumluluklarını aksatmadığı sürece bu meşguliyetin bir günahı bulunmamaktadır.
- Zarar Vermemesi: Komşulara ve çevreye hiçbir şekilde zarar vermeden, temizliğine ve bakımına özen gösterilerek beslenmesi caizdir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru: Güvercin yarışları düzenlemek haram mıdır?
Cevap: Evet, eğer yarışlar üzerine para veya başka bir menfaat konularak bahis oynanıyorsa, bu kumar sayılır ve haramdır. Ancak sadece kuşların performansını görmek amacıyla, bahissiz ve kumarsız bir yarış düzenlemenin kendisi haram değildir.
Soru: Güvercin alıp satmak (ticareti) caiz midir?
Cevap: Evet, yukarıda belirtilen haram amaçlar (kumar, komşuya eziyet vb.) için kullanılmayacaksa, güvercinlerin alım satımını yapmak caizdir.
Soru: Güvercinlerim komşumu rahatsız etmemesi için ne yapmalıyım?
Cevap: Güvercinlerinizi komşularınıza ait alanlara girmeyecek şekilde kontrol altında tutmalı, kümeslerinin temizliğini düzenli olarak yaparak koku ve kirliliğe engel olmalısınız. En doğrusu, bu hobiye başlamadan önce komşularınızla konuşup onların rızasını almaktır.
Yazar: Ahmet Yılmaz, İlahiyatçı Yazar
[Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunu olan Ahmet Yılmaz, Hadis ve Fıkıh alanlarında uzmanlaşmıştır. İslam’da hayvan hakları ve modern fıkhi meseleler üzerine çeşitli çalışmaları bulunmaktadır.]